Een leerling van me merkte laatst op dat rechtop zitten hem meer energie kostte dan zijn gewoonlijke kromme houding. “Doet het ook pijn?” vroeg ik hem. Hij antwoordde dat het geen pijn deed maar dat het gewoon vermoeiender was. Tot zijn verbazing antwoordde ik hem: “goed, je begint het te begrijpen”.
We denken over het algemeen dat zitten uitrusten betekent. Zodra ons achterste de stoel raakt, nemen we een gekromde houding aan, we “hangen” in onze rugspieren en in onze pezen. Kennelijk krijgen we op deze manier het gevoel dat we onze volledige aandacht aan de computer kunnen geven, of aan wat we op dat moment ook maar aan het doen zijn. Alsof we een soort “hangend brein” worden, die gegevens verwerkt terwijl ons lichaam dat brein alleen nog maar van wat voedingsstoffen voorziet. Na 8 uur zo gezeten te hebben, laten we ons lichaam weer in actie komen en gaan we de “echte” wereld weer in.
Zoals je waarschijnlijk al begrijpt, zorgt deze manier van zitten voor problemen. “Rusten” met een kromme rug, geeft je tussenwervelschijven geen rust. De druk op de ruimte tussen de ruggewervels is veel hoger als je krom zit dan in een rechte houding, hoe ontspannen het ook voor je aanvoelt.
Zodra je niet rechtop zit, moeten de spieren en pezen harder werken om ervoor te zorgen dat je niet inzakt. Bovendien vormen de oppervlakten van de tussenwervelschijven een wig, waardoor de schijf teruggeduwd wordt in de richting van het ruggemerg. Ook resulteert een kromme rug in een ongelijkmatige verdeling van de spierspanning – in sommige delen hangt de ruggegraat in de pezen, en in andere delen, zoals de nek, moeten de spieren extra hard werken om het naar voren stekende hoofd omhoog te houden.
Betekent dit dan dat rechtop zitten slechts een kwestie is van een correcte opeenstapeling van de ruggenwervels? Niet echt. Het centrum van de massa van het bovenlichaam en het hoofd is meestal net vóór de ruggegraat. Bovendien zijn er stabiliserende krachten nodig vanwege de kleine bewegingen van de ruggegraat. Deze twee biomechanische feiten betekenen dat een actieve rug nodig is voor een rechte ruggengraat – met andere woorden, zitten op een energieke manier.
Ook resulteert een kromme rug in een ongelijkmatige verdeling van de spierspanning – in sommige delen hangt de ruggegraat in de pezen, en in andere delen, zoals de nek, moeten de spieren extra hard werken om het naar voren stekende hoofd omhoog te houden.
Als je zit op een energieke manier, dan is de spierspanning evenwichtig verdeeld. Je bovenlichaam wordt actief ondersteund door spierspanning in de gehele rug. En natuurlijk heb je met een rechte rug minder druk op de tussenwervelschijven.
Als je op een energieke manier zit, dan heeft dat effect op je werk. Je creëert energie om je taken met daadkracht aan te pakken, in plaats van krom over je werk te gaan hangen. Ja, dat kost meer energie. En het is voor de meeste mensen ongebruikelijk. En je hebt waarschijnlijk hulp nodig om uit te vinden hoe je het moet doen. Maar als je er eenmaal aan gewend bent, wordt het een natuurlijke manier van werken. Zowel je lichaam als je geest zijn energiek. Klinkt logisch, toch?
Een ander voordeel van zitten op een energieke manier heeft te maken met stress en deadlines. Stress verhoogt het adrenaline niveau, versnelt je denken en maakt je angstiger. Je spierspanning neemt toe omdat het lichaam zich klaarmaakt voor actie.
Een krom lichaam weet niet goed hoe het moet omgaan met deze toename van activiteit. De extra stress veroorzaakt spierspanning op bepaalde plekken van de nek, schouders en lage rug. Deze plaatselijke extra spanning verstoort de ruggegraat echter nog meer en we hebben dan een neerwaartse spiraal van plaatselijke spanning, vastzitten en slecht gebruik van het lichaam. Stress zou tot actie moeten leiden, maar als we krom zitten genereert het juist meer vastzitten.
Een lange en actieve rug gaat natuurlijker om met stress. De rug is al lichtelijk geactiveerd over de lengte van de gehele ruggegraat en zit niet vast. Stress heeft eigenlijk juist een goede invloed op een rechte houding. De toegenomen spierspanning en energie zijn evenwichtig verdeeld over de hele rug. Je bent klaar voor actie- niet alleen om je taak af te maken of om de deadline te halen, maar je zit meer rechtop en bent klaar om te bewegen.
Dan komen we nu terug op de opmerking van mijn leerling. Word je moe van zitten op een energieke manier? Op den duur wel, ja. Je voelt je moe na een lange dag zitten. Je dag heeft veel energie gekost- zowel fysiek als mentaal en je hebt die energie goed verdeeld. Dit is een goede vorm van vermoeidheid. Het lijkt op de vermoeidheid die je hebt na het sporten. Je voelt je niet zwaar, ongecoördineerd of stijf, zoals na een dag krom zitten. Je voelt je gewoon in zijn algemeenheid moe en bent klaar om het rustiger aan te doen – klaar voor een wandeling of om te gaan liggen.